کد مطلب:46040
شنبه 1 فروردين 1394
آمار بازدید:26
آيا با استدلال عقلي و نقلي ميتوان به واقع و متن خارج رسيد؟
خير. هرگز با استدلال عقلي يا نقلي نميتوان به واقع و متن خارج رسيد؛ زيرا گرچه بين وجود ذهني و بين علم فرق عميق است و مسئله دقيق علم كاملاً از مساله پيچيده وجود ذهني جداست، ليكن هرچه در محدوده نفس وجود دارد گرچه از منظر حكايت از واقع و ارائه خارج و عَيْن مطرح شود، ولي متن واقع نيست. حتي عنوان «واقع» و «خارج» كه در ذهن حكيم يا متكلّم ترسيم ميشود و از آنجا خارج را ارائه ميكند، وقتي با دقت تحليل شود معلوم خواهد شد كه عنوانِ «واقع» و عنوانِ «خارج» هر كدام به «حمل اوّلي» واقع و خارج است، ليكن همه آنها به لحاظ «حمل شايع» موجود ذهني است، نه واقعي و خارجي. بنابراين، حكيم و متكلم هماره از پشت پرده مفهوم با مصداق در ارتباط و از وراي حجاب ذهني با عين مرتبط است و هرگز بدون پرده و بيحجاب با مصداق و موجود عيني مرتبط نيست.
بنابراين، ميتوان گفت حكيم و متكلم همواره به طلب معلوم اشتغال دارند، ليكن علم بهره آنان ميشود؛ زيرا بنابر اصالت وجود، حقيقت از آنِ هستي است و «عيني بودن» متن هويّت وجود است و هرگز حقيقت هستي ذهني نخواهد شد. بنابراين، بهره حكيم و متكلم علم است، نه معلوم، ولي عارف در طلب معلوم است و به مقدار هستي خود به همان معلوم نايل ميگردد.
معلوم براي اهل استدلال چون غزال رميده است كه هرگز با دام مفهوم و صورت ذهن صيد نميشود و حكيم يا متكلم چونان صيادي هستند كه هيچگاه به اصطياد غزال عيني كامياب نميگردند. البته بوي نافه و مشك ختن براي اهل استدلال دلمايه آرامش است و مناسبترين تعبير درباره اهل استدلال همان عنوان دارج و رايج است كه اينان «اهل علم»اند، نه «آل معلوم» و در صدد تحصيل علمند، نه اصطياد معلوم و در سبيل تقويت ذهنند، نه در صراط نيل به عَيْن و مناسبترين تعبير درباره آل عرفان همان سروده دلپذير «از علم به عين آمد و از گوش به آغوش» است، و اين تغاير علم و معلوم با اتحاد علم و عالم و معلوم منافي نيست؛ زيرا موجود عيني كاملاً از قلمرو اتحاد مزبور بيرون است و حقيقت خارجي تماماً از محدوده اتحاد ياد شده جداست و تمام عناصر محوري اتحاد مزبور همان وجود نوري است كه در ساحت روح پديد آمده، نه مفهوم همراه آن يا ماهيت مصاحب آن، و تفصيل معناي اتحاد و برهان بر آن رسالت اين رساله موجز جداست.
: آية الله جوادي آملي
حيات عارفانة امام علي(ع)
مطالب این بخش جمع آوری شده از مراکز و مؤسسات مختلف پاسخگویی می باشد و بعضا ممکن است با دیدگاه و نظرات این مؤسسه (تحقیقاتی حضرت ولی عصر (عج)) یکسان نباشد.
و طبیعتا مسئولیت پاسخ هایی ارائه شده با مراکز پاسخ دهنده می باشد.